Polska Wikipedia jest cytowana

Polska Wikipedia jest coraz częściej cytowana. Nie tylko w Internecie, co samo w sobie, jest dość oczywiste, ale także w innych mediach. W prasie dość często cytuje spore fragmenty artykułów z polskiej Wikipedii tygodnik Angora. Chociaż wcześniej nagminnie zdarzało się Angorze pomijać milczeniem pochodzenie zamieszczanej informacji, ostatnio poprawili się i podają pod cytatem: z Wikipedii. Trochę to mało, nie ma back linku, informacji o licencji i autorach, ale lepsze to niż nic.

Ostatnio 22 maja 2007 w TVP2 w programie "Express Reporterów" w reportażu pt. Tajemnice Ewy, cytowano dość spore fragmenty artykułu Niebieski pokój, podając otwarcie Wikipedię jako źródło cytowanych informacji. Informacje z Wikipedii stanowiły ważny punkt reportażu i służył jako poparcie tezy jego autora. Wersja na którą powoływał się reportaż, chociaż ciekawa nie wyglądała zbyt imponująco.

Miałem nieciekawe wrażenie, że mamy przerażająco wiele artykułów, które nie są gotowe na to, żeby je pokazać światu. Bardzo wiele czasu i pracy potrzeba, a jakoś nie widać światełka w tunelu...

Pomocnicze Yahoo Pipes

Niezmiernie ciekawa usługa internetowa, która potencjalnie może zrewolucjonizować dostęp do informacji w Internecie (albo nie) to Yahoo Pipes.

Ponieważ Wikipedii brakuje sporo pod względem rozwiązań technicznych, a developerów jest mało i trudno się doprosić o włączenie jakiegoś konkretnego, pomocnego rozwiązania w MediaWiki warto zainteresować się Yahoo Pipes.

Najprościej mówiąc Yahoo Pipes pozwala na łączenie i manipulację, różnymi źródłami informacji (najczęściej są to kanały RSS). Możliwości tworzenia tzn. mashupów są prawie nieograniczone. Zasadniczą zaletą tej usługi jest to, że jest bardzo prosta w obsłudze i a całość "programowania" dokonuje się w graficznym edytorze. W zasadzie jest to dość proste, co mówi wam, ktoś kto nie ma żadnych pretensji do bycia programistą lub choćby internautą o większym technicznym zacięciu.

Zacząłem od utworzenia prostego filtru, który prezentuje nowe strony utworzone przez niezalogowanych użytkowników polskiej Wikipedii (popularnie nazywanych IPkami).
Strona z tym potokiem (pipe po angielsku to rurka, ale w terminologii informatycznej też potok) jest dostępna tutaj ( w postaci feedu RSS) lub tutaj w postaci podglądu.

Inne zastosowanie to połączenie w jednym kanale RSS nowych artykułów utworzonych przez IPków z najnowszymi edycjami dokonanymi przez niedawno zarejestrowanymi użytkownikami (newbies) informacje tutaj, a kanał RSS tutaj.

Inne ciekawsze pomysły:

• wyświetlanie plików graficznych z zasobów Flickr.com, które mogłyby zilustrować nowododany artykuł
• wyświetlanie w postaci jednego kanału RSS zmian w dyskusji danego Wikipedysty na wielu Wikipediach np. WP-En, WP-De, Commons i Meta (rodzaj powiadamiania).

Inne informacje:

• tutoriale
• dokumentacja
• aplikacje RSS z Yahoo Pipes dla rosyjskiej Wikipedii (pokazują ostatnie zmiany dokonywane przez IPków i aktywność administratorów)
• Tim O'Reilly o Yahoo Pipes i okolicach
  

Wikipediowa eksplozja edycyjna

...czyli współpraca online à la Wikipedia

Zawsze zadziwiało mnie jak ten anarchistyczny eksperyment twórczy jakim jest Wikipedia, nie tylko działa, ale przynosi częstokroć doskonałe efekty. Przecież to nie powinno w żaden sposób się udać. A jednak...

W działaniach podejmowanych przez zespoły ludzi zwykle działa prosta recepta:

1. zgromadź ludzi
   
2. daj im cel
3. daj im motywację
   
4. daj im narzędzia
   

W realnym świecie to się dzieje w tysiącach, setkach tysięcy jednostkowych przypadków i działa lepiej lub gorzej. Zwykle dodatkowo wymaga to oczywiście pieniędzy, czasu, know-how i organizatorów popartych teorią i metodologią.

Jeśli do przepisu na dzieło dodasz jeszcze wolność (celów i działań), altruizm, globalną wioskę i MediaWiki, danie podane do stołu może być wprost przepyszne.

Jest szereg bardzo dobrych, czy wybitnych artykułów w Wikipedii stworzonych przez kilka osób czy nawet pojedynczego autora, jednak w tym wypadku chodzi mi o współpracę online wielu Wikipedystów.
Jak się wydaje, żeby w wypadku artykułów w Wikipedii osiągnąć pewną "masę krytyczną" potrzeba wydarzenia porywającego jednocześnie do twórczego działania setki, czy tysiące Wikipedystów. Tak było w wypadku tsunami na Oceanie Indyjskim (ang.), terrorystycznego ataku bombowego w Londynie (ang.) czy ostatnio zajść na Virginia Tech (ang.)
W stosunkowo krótkim czasie, praktycznie in real time na oczach czytelników, poprzez tysiące pojedynczych edycji zmierzających w pożądanym kierunku powstawały najlepsze dostępne w Internecie czy poza nim relacje dotyczące tych zdarzeń.

Mimo powszechnych głosów krytyki kierowanej w stronę Wikipedii i jej otwartego, nieskrępowanego i w zasadzie anonimowego dostępu do edycji artykułów, to te wyżej wymienione artykuły zostały uznane za namacalny dowód na to, że taki model często sprawdza się w praktyce.

Ostatnio ten artykuł (ang.) w New York Timesie w pozytywnym świetle przedstawia kulisy i efekty twórczej pracy Wikipedystów nad artykułem o strzelaninie w Virginia Tech.

Ten fenomen współpracy online powinien mieć jakąś nazwę, może Wikipediowa eksplozja edycyjna ?

Warto byłoby dowiedzieć się: ilu edycji, ilu autorów potrzeba, co przyciąga i motywuje do autorów do dodawania własnych edycji, czym pod różnymi względami różni się taki artykuł od "normalnego" artykułu Wikipedii.

Gdyby tak eksplozje twórczego działania można okiełznać i w skoordynowany sposób kierować na wybrane zadania...

Mało nas, mało nas...

W każdej Wikipedii istnieje, ale moim zdaniem nie jest powszechnie uświadamiane, pojęcie całkowitego obciążenia pracą, które krócej i lepiej można określić angielską nazwą workload. Inaczej mówiąc jest to suma zadań, które trzeba w danym okresie wykonać.
Komplementarnym określeniem dla workload jest oczywiście manpower, czyli łączne "siły przerobowe" danej Wikipedii w pewnym okresie czasu.

Rodzajów aktywności wymaganych od redaktorów Wikipedii, które trzeba dokonywać każdego dnia, jest bardzo wiele:

• sprawdzanie nowych artykułów
• sprawdzanie nowych edycji, dokonywanych w już istniejących artykułach - przynajmniej tych które pochodzą od IPków i nowicjuszy
• udział w SDU, PoczSDU, PAnM, PGnM,
• udział w wewnętrznej administracji społeczności - nominacja adminów, rozwiązywanie konfliktów itp.
• czytanie list dyskusyjnych
• udział w dyskusjach na kanałach IRC
• udział w dyskusjach kierowanych konkretnie do danego redaktora od innych użytkowników czy redaktorów Wikipedii
  

Każdy otrzaskany w bojach Wikipedysta wie, że zupełnie odmiennie pod tym względem wygląda sytuacja w mniejszych Wikipediach, a inaczej w powiedzmy, 10 największych, ze szczególnym uwzględnieniem angielskiej. Chociaż w mniejszych Wikipediach można ogarnąć całość nowej treści, tzn. nowych artykułów i nowych edycji, ale tam ilość "rąk do pracy" jest stosunkowo mała.
Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w "dużych" Wikipediach tam dziennie powstają setki i tysiące nowych artykułów, a ilość pojedynczych edycji jest wprost astronomiczna.
Więcej na temat statystyki poszczególnych Wikipedii znajduje się w centrum statystycznym Wikipedii.

Co z tego, że jest są tysiące Wikipedystów skoro ich ilość jest ciągle niewystarczająca.
Ile edycji może sprawdzić, formatowania poprawić, wikizacji i weryfikacji merytorycznej dokonać 1 Wikipedysta w ciągu 1 dnia ? A trzeba pamiętać, że większość Wikipedystów woli pisać niż mozolić się nad sprawdzaniem nowych art. i edycji oraz niewdzięczną robotą administracyjną.

Powstawały narzędzia i inicjatywy (szczególnie w największych Wikipediach, gdzie też problem jest najbardziej palący), których celem było opanowanie tego "sztormu" edycyjnego, ze skutkiem niestety podobnym do walki z tym atmosferycznym. O narastającym, skłaniającym do podjęcia pilnych działań problemie zatorów w pracy redakcyjnej pisze w artykule Backlogs (30 kwietnia 2007 r.) angielski Signpost.

Jakie jest rozwiązanie tego problemu? Na pewno nie jest to prosta sprawa.

Jedno które przychodzi do głowy to nasilenie rekrutacji i edukacji nowych, świadomych swoich zadań Wikipedystów, drugie to jakieś rewolucyjne zmiany w narzędziach dostępnych w codziennej pracy każdemu Wikiredaktorowi.

Statystyczne ciekawostki kwietnia 2007

Opierając się na wynikach uzyskanych z dostępnego online narzędzia statystycznego o nazwie WikiCharts można wyciągnąć parę ciekawych spostrzeżeń.

Jakie hasła i zagadnienia były popularne w polskiej Wikipedii w kwietniu 2007 roku ?
Dominują tematy ogólne - czyli tego się można było spodziewać, np.:

• strona główna Wikipedii (#1)
• Polska (#2)
  
• Unia Europejska (#4)
• Jan Paweł II (#5)
  

Mocno trzymają się tematy szkolne, np.:

• środki stylistyczne (#21)
• Renesans (#24)
  
• Barok (#27)
• Romantyzm (#40)
  

"Kultura" telewizyjno-internetowa:

• Skazany na śmierć (#6)
  
• Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012 (#15)
  
• Zagubieni (#17)
• Barbara Blida (#34)

Tego nie wiedziałem, np.:

• Włatcy móch (#13)
• Wentworth Miller (#42)

Warto zaglądać do statystyk żeby: wiedzieć co jest "na topie", gdzie może pojawić się wandalizm i jakie artykuły należy dopracować, żeby nie "straszyły" szerokie rzesze odwiedzających.

Zdjęcie dnia - Wikimedia Commons

Wikimedia Commons - projekt działający pod egidą Wikimedia Foundation jest repozytorium różnych plików multimedialnych (głównie zdjęć) , które są opublikowane na wolnej licencji. Pliki te są wykorzystywane przede wszystkim przez różne wersje językowe darmowej encyklopedii - Wikipedii, ale nie tylko.

W ciągu kilku lat udało się, wysiłkiem sporej rzeszy użytkowników, zgromadzić olbrzymią liczbę plików (wg stanu na marzec 2007 ponad 1,2 mln plików). Zdecydowaną większość stanowią zdjęcia. Przez odpowiednią procedurę głosowań z tej masy zdjęć wybierane są te najlepsze tkz. Featured pictures.

Zdjęcie dnia Wikimedia Commons to crême de la crême prac fotograficznych zamieszczonych w tym repozytorium.
Jak można oglądać te fotograficzne arcydzieła, codziennie nowe ? Na wiele sposobów:

• na stronie głównej Wikimedia Commons
• na odpowiedniej stronie poświęconej zdjęciom dnia
• przez subskrypcje odpowiedniej listy mailingowej (dostarcza codziennie e-mail ze zdjęciem)
• przez "wklejenie" jej na własnej stronie HTML
  
• przez wstawienie na desktop
• przez szereg feedów RSS serwujących zdjęcie dnia w różnych rozdzielczościach (zalecana 400x300)
• przez wstawkę do serwisu Livejournal
  

Zdjęcie dnia:


credits

Wikiproject Biography angielskiej Wikipedii

W angielskiej Wikipedii energicznie i z zaskakująco dobrymi efektami działa Wikiprojekt Biografie, zajmując się kolosalnym zadaniem tworzenia, nadzoru, poprawiania i doprowadzania do poziomu medalowego (ang. featured article) setek tysięcy artykułów biograficznych.
W odróżnieniu od większości polskich Wikiprojektów, Wikiproject Biography tętni życiem i może się pochwalić namacalnymi sukcesami. W ramach Wikiprojektu działa ponad 300 uczestników, z których 25 jest również adminami.

Zaimponowała mi energia z jaką działa ten projekt i jego dobra organizacją, która umożliwia, w połączeniu z ciężką pracą, uzyskiwać realne efekty.

Wyjściem do organizacji pracy tego wikiprojektu jest zestaw zaleceń i wytycznych, którymi powinni kierować się zarówno autorzy haseł biograficznych jak i uczestnicy wikiprojektu.

W ramach projektu działa kilka grup działania (ang. Departments), które zajmują się konkretnymi zadaniami:

1. ocena jakości (ang. assessment), która wypracowała własną gradację ocen
   
2. dopracowywanie A-class articles (artykuły w klasie poprzedzającej featured ariticles)
3. artykuł do dopracowania (raz na 2 tygodnie)
4. "wydział propagandy" ;-), który m. in. szuka nowych członków Wikiprojektu i rozsyła biuletyny informacyjne
   
5. peer review - poddawanie zgłaszanych artykułów ocenie (ekspetów? może w przyszłości)
   
6. tłumaczenia - głównie materiałów i featured articles z innych Wikipedii
   
7. anty-wandalizm - nadzór i zwalczanie wandalizmu w często atakowanych artykułach
   

Poza grupami działania Wikiproject Biography jest podzielony na grupy tematyczne, takie jak na przykład: Arts and entertainment, Politics and government czy Science and academia.
Jedynym specjalnym powiązanym pod-wikiprojektem jest Core biographies (praca nad najważniejszymi biografiami) związane z Wikiprojektem Wikipedia 1.0.

Oczywiście mając kilkaset tysięcy artykułów biograficznych nie można obejść się bez przyśpieszających pracę nad nimi botami, złożonymi szablonami (warunkowymi) i skryptami Javascript. Dodatkowo w użyciu są odpowiednie systemy kategorii, czy też rozmaite infoboksy.

Trochę statystyki:

• Ilość artykułów "pod opieką" Wikiproject Biography = 368787
• Ilość artykułów poddanych ocenie/jeszcze nieocenionych = 250652/118145 (!!!)
  
• Łączna liczba art. featured i A-class (czyli b. dobrych) = 385
  

Po przyjrzeniu się trochę bliżej Wikiprojektowi Biografie na angielskiej Wikipedii powstają dwa zasadnicze pytania:

1. co jest potrzebne, aby wikiprojekt tego typu odniósł podobny sukces ?
2. czy da się rozwiązania wypracowane w tym wikiprojekcie przenieść do polskiej Wikipedii ?
   

Moim zdaniem potrzebne są przede wszystkim:

1. Przywództwo - kilka osób które bez reszty poświęcą się organizacji i kultywowaniu wikiprojektu
   
2. Plan działania - stworzenie i konsekwentne wypełnianie założeń
3. Narzędzia - przy przedsięwzięciu o tak dużej skali narzędzia stają niezbędne
   

Schemat organizacyjny Wikiproject Biography (kliknij obrazek)


Jednak nie obejdzie się bez łyżki dziegciu w beczce miodu. Mimo niewątpliwych sukcesów, to nie znaczy że angielski wikiprojekt Biography nie ma problemów. Podstawowy polega na tym, że ilość autorów i kompetentnych recenzentów jest na razie zbyt mała, aby dokonać istotnych zmian w przekroju całego projektu. Garstka 300 wikipedystów stojących przed zadaniem encyklopedyzacji blisko 400 tyś. artykułów to zdecydowanie za mało. Gigantyczna praca dokonywana obecnie jest przede wszystkim dziełem botów.

Pomoc Wikipedii w postaci prezentacji

Warto by mieć prezentację (instrukcję obsługi) polskiej Wikipedii dla nowych użytkowników. O ile mi wiadomo, dotychczas takiej się nie dorobilibyśmy. Chodzi mi o tego typu animowane prezentacje zrzutów ekranowych jakie ma na przykład OpenOffice które są dostępne na stronie oootutors.

Zastanawiałem się jakiego narzędzia można użyć (najlepiej free i open source). Początkowo ktoś na IRC #wikipedia-pl rzucił pomysł programu SnapIt!, ale ostatecznie spróbowałem zrobić przykładową prezentację programem Wink.

Przykładowa prezentacja pokazująca jak tworzy się nowy artykuł znajduje się tutaj (uwaga waga 6,5 MB, więc może się wolno ładować).

Wink jest prosty, szybko można stworzyć poglądowe i nieźle wyglądające prezentacje złożone ze skrinszotów.