Uproszczenie edycji w Wikipedii

Dla początkujących użytkowników edytowanie haseł w Wikipedii może okazać się, przynajmniej na początku, nad wyraz trudne i frustrujące. Szczególnie jeśli nie posiadają technicznego wykształcenia, ani znaczącego "stażu" w Internecie, a mają już trochę wiosen na karku.

Także niektórzy Wikipedyści przyznają, że proces edycyjny może okazać się dla wielu użytkowników zbyt skomplikowany. Te trudności mogą stanowić barierę dla osób z zewnątrz chcących włączyć się w edytowanie Wikipedii. Edycja to już nie tylko wstawianie linków, formatowania, pochylenia czy pogrubienia tekstu. Sam proces edycyjny znacznie się rozwinął, aby przyśpieszyć i ułatwić pracę nad artykułami Wikipedii. Przez to pojawiało się szereg zagadkowych i onieśmielających dla niezaawansowanych szablonów, infoboksów, linków interwiki czy też kategorii.

W tej sytuacji logicznym i kompromisowym rozwiązaniem zarówno dla początkujących jaki i zaawansowanych użytkowników mogłaby być jakaś modyfikacja oprogramowania Wikipedii. Jeden z najbardziej twórczych i innowacyjnych programistów związanych z Wikipedią Magnus Manske zaproponował pewne rozwiązanie na mailingowej liście dyskusyjnej angielskiej Wikipedii (ten wątek jest dostępny online, dostępny jest też zrzut ekranu pokazujący na czym polega modyfikacja). W skrócie ta modyfikacja usuwa z głównego okna edycyjnego szablony, infoboksy, wikilinki i kategorie, co może pozwolić nowicjuszowi opanować nerwowy oczopląs na ich widok przy edycji niektórych artykułów.
Dostępny jest także kod Javascriptu dotyczący tej modyfikacji (użycie na własne ryzyko).

Inne alternatywne podejścia do ułatwienia i usprawnienia edycji artykułów Wikipedii to albo konwertery różnych formatów tekstu (np. HTML-u) na składnię Wikipedii lub wtyczki i rozmaite rozszerzenia do różnych edytorów tekstu (co jest dokładniej opisane na tej stronie).

Ostatnio Gerard Meijssen na swoim blogu pisze o pewnej modyfikacji kodu MediaWiki, która powstała poza kręgiem Wikipedii.
UNICEF stworzył dla swojej wiki (działającej także w oparciu o MediaWiki) uproszczony system edycji pozwalający 100% nowicjuszom łatwe tworzenie i edycję artykułów.

Urlop od polskiej Wikipedii

Dlaczego zrobiłem sobie urlop od polskiej Wikipedii ? Ręce mi opadły... Braki w funkcjonowaniu, braki w koordynacji, braki w zasadach, brak zrozumienia z niektórymi Wikipedystami... itp. itd. Może zbyt łatwo się zniechęcam, ale moim zdaniem poziom zadowolenia z obecnego stanu Wikipedii i niemożność realnej poprawy... Problemy z zasadami i tratowaniem nowych użytkowników.

Cytat z komentarza do artykułu w histmagu, zapewne subiektywny i nie we wszystkim sprawiedliwy, ale mówi w czym leży problem.

Gdy stworzylem haslo, do ktorego dodalem zrodla i sobie je spokojnie rozbudowywalem - zostalo ono skasowane. Proby wyjasnienia sprawy skonczyly sie na przepychankach z administracja, ktora skasowala stworzone przeze mnie haslo "bo tak" - lamiac wlasne zasady zawarte na wikipedii.
Gdy okazalo sie, ze haslo sobie spokojnie rozbudowuje - dostalem bana na tydzien.
Gdy zapytalem sie za co ban, zostal on przedluzony na dwa lata.

Tak dziala polska wikipedia - admini moga wszystko, uzytkownicy nie moga nic. Najsmieszniejsze jest to, ze wlasnie admini uwazaja sie za ekspertow od wszystkiego - pisalem o czym co mozna nazwac "wiedza specjalistyczna" - oczywiscie zostalo niemal skasowane, w glosowaniu.

Zreszta, najbardziej smieszy mnie koteria adminow, ktorzy moga zrobic absoultnie co chca i od tej decyzji nie da sie odwolac - pozal sie boze "komisja arbitrazowa" (w ktorej siedza te same osoby) nie odpowiada na emaile

Inny przykład:

Pod koniec 2006 roku w projekcie pojawił się profesor archeologii i wykładowca uniwersytecki Zbigniew Kobyliński (jako użytkownik Zbikob). Sam stworzył sporą gamę artykułów, zachęcił też do tego swoich studentów. Szybko jednak wdał się w serię dyskusji z innymi wikipedystami. Przykładowo jeden z młodych pasjonatów archeologii, a zarazem najdłużej działających i cieszących się największym autorytetem administratorów, zarzucił mu nieobiektywność poglądów. Wikipedysta ten kończył właśnie studia... tyle tylko, że z zakresu medycyny, a nie archeologii. Być może miał rację w sporze, jednak efekty był taki, że profesor zrezygnował z dalszego edytowania Wikipedii.

Polskie encyklopedie internetowe

Szukając czegoś w Google'u zauważyłem, że wśród polskich encyklopedii internetowych istnieje pewna forma rywalizacji.

Szczególnie dotyczy to encyklopedii WIEM, Interii i Wikipedii. Ponieważ każdy artykuł w Wikipedii jest oznaczony "Wikipedia, wolna encyklopedia", WIEM nie chce być gorsze i oznacza je "WIEM, darmowa encyklopedia", Interia idzie na całego i w tagu <TITLE> każdego hasła wstawia "INTERIA.PL - największa w Polsce encyklopedia internetowa". Inne encyklopedie na razie nie włączyły się do rywalizacji i mają generyczne oznaczenia.

Ilustracja tego o co mi chodzi jest poniżej:

Krótka historia Wikipedii - uwagi na marginesie

W serwisie histmag.org pojawił się artykuł Kamila Janickiego pt. "Wikipedia – krótka historia największej encyklopedii świata".

Po przeczytaniu tego ciekawego i ważnego dla każdego Wkikipedysty (i nie tylko) tekstu postanowiłem spisać parę swoich uwag i przemyśleń.

Artykuł warty przeczytania i słowa uznania dla autora za podjęcie tego tematu.
Może nie znam zasad serwisu histmag.org, ale tekst ten, jak mi się zdaje, jest tylko felietonem, a nie tekstem historycznym (jak mógłby sugerować tytuł). Choć to historia supernajnowsza, ale też można podejść do niej w sposób bardziej metodyczny, a nie typowy dla np. polskich periodyków.

Podkreślenie roli Larry Sangera jako faktycznego twórcy i redaktora naczelnego Wikipedia.com (pod takim adresem internetowym istniała na początku) jest godne uznania, bo faktycznie przekłamywanie historii w przypadku Walesa było dość bezczelne.

Podkreślanie, że przemysł pornograficzny stworzył Wikipedię, to trochę kaczka dziennikarska, bo Wales (jak twierdził), płacił rachunki z własnej kieszeni, a tylko 1 pracownik zajmował się serwerem (wtedy wystarczał 1 serwer) użyczonym przez Bomis. Dorobił się ponoć na dotcom boomie, branża porno była jednym z jego dodatkowych źródeł dochodów. Demonizowanie roli Walesa jest niepotrzebne - nie jest on postacią kryształową jak lubi się sam przedstawiać, ale też wielokrotnie szczególnie w pierwszych latach działania Wikipedii dał się poznać jako bezstronny i sprawiedliwy arbiter.

Oprócz decyzji o utworzeniu fundacji Wikimedia, która miała decydujące znacznie dla istnienia Wikipedii, podjął także inną ważną decyzję o nieumieszczaniu niewielkich tekstowych reklam. Sama dyskusja na ten temat spowodowała oddzielenie się pokaźnej grupy Wikipedystów hiszpańskojęzycznych, którzy utworzyli osobny projekt, więc przepchnięcie tej decyzji na siłę mogło stanowić faktyczny koniec Wikipedii, jaką znamy dzisiaj.

Najwięcej zastrzeżeń mam do przedstawienia początków polskiej Wikipedii, co znam z własnego doświadczenia. Były to czasy pionierów, kiedy zdobywało się Dziki Zachód, ale w końcu i tak trzeba było przeskoczyć przez płot i spać na styropianie. Co zapewne będzie mógł potwierdzić Paweł Jochym, który jest jak (powtarzam z uporem maniaka) jest faktycznym twórcą i założycielem polskiej Wikipedii. To jemu Polska i potomność jest winna dozgonną wdzięczność za to że WP-PL istnieje (za jej zawartość merytoryczną możecie chłostać lub chwalić społeczność Wikipedii).

Z racji nieznajomości perypetii powstawania polskiej Wikipedii, czytelnik może odnieść wrażenie że polska Wikipedia była tam którąś z kolei po Wikipediach w językach "chińskim, holenderskim, esperanto, hebrajskim, włoskim, japońskim, portugalskim, rosyjskim, hiszpańskim i szwedzkim". Natomiast polska Wikipedia mogła powstać w tym samym czasie co francuska.

Nie rozumiem też stwierdzenia dlaczego polska Wikipedia rozwijała się jakby projekt naukowy - zawsze była to anarchia, tworzona przez grupkę zapaleńców i indywidualistów, którzy udowadniali wielokrotnie, że mimo wszystko powodowani najczęściej altruizmem i oddaniem projektowi, potrafili tworzyć razem, a decyzje podejmowali na zasadzie konsensusu.

Wikipedia jeden z najbardziej popularnych serwisów globalnego internetu, codzienne źródło informacji i wiedzy dla milionów zasługuje na rzetelne opisanie historii jej początków, tak żeby w przyszłości nie trzeba było jej pisać na nowo.

Do słowniczka polskiego Wikipedysty

Skutecznie zniechęcony do przebywania na polskiej Wikipedii przeniosłem się na angielską gdzie także jestem administratorem (nie zablokowali mnie choć byłem nieaktywny że ho-ho).

Tutaj to jest dopiero przepisomania, polityczna poprawność - bez kodeksu karnego Wikipedii nie ośmielaj się czegoś edytować. Dowalają bany szaraczkom, ale czasem jakiś admin też się zdarzy. Uwaga! polują na polskich "nacjonalistów" - nasza prawda historyczna (w odniesieniu szczególnie do spraw polsko-niemieckich i polsko-litewskich) jest objawem zajadłego polskiego nacjonalizmu.

Po powrocie na angielską Wikipedię musiałem się zapoznać z tą całą biurokracją (trochę się tu pozmieniało).
Na początek dwa żargonowe określenia dla których nie dorobiliśmy się jeszcze polskich odpowiedników, a nasilenie określanych przez nie zjawisk nie jest moim zdaniem zbyt duże:

• meatpuppet
  
• tag teaming
  

Meat puppet to pejoratywne określenie na zwykle młodego (stażem) Wikipedystę, który zostaje zwerbowany przez innego Wikipedystę tylko w tym celu żeby poprzeć jego stanowisku w różnych wikipediowych sporach, konfliktach i głosowaniach. Coś jak sockpuppet (pacynka) tylko że żywa, a nie wirtualna.

Tag teaming to pejoratywne określenie na tworzenie przez grupę Wikipedystów wspólnego frontu do przepchnięcia wspólnego punktu widzenia w danym artykule lub w zakresie całej Wikipedii, co jest jak się ocenia szkodliwe dla Wikipedii.

Ponieważ to ja jestem autorem wielu terminów używanych (choć podnoszą się głosy by je zmienić) w polskiej Wikipedii np. Kawiarenka, Ekspresowe kasowanko, Artykuł na medal, więc pozwolę sobie zaproponować polskie nazwy na te terminy:

• meatpuppet - marionetka
  
• tag team, tag teaming - wraża drużyna, tworzenie/zakładanie wrażej drużyny
  

Wiki, która wyprzedziła Wikipedię

Pojawił się serwis oparty na technologii wiki, który również jak Wikipedia jest encyklopedią, ale jest o wiele bardziej zaawansowany technicznie i wprowadził rozwiązania techniczno-społecznościowe z którymi Wikipedia nie potrafi sobie poradzić od lat.

Tym serwisem jest WikiGenes, którego mottem jest evolutionary knowlege (subtelna gra słów).

Problemem Wikipedii jest brak wystarczającej dla takiego projektu wiarygodności. Ze względu na otwarty model tworzenia treści i brak odpowiednich mechanizmów oceniających edycje oraz autorów nie można być pewnym, że w danym momencie treść, która właśnie czytamy jest poprawna, czy też może została właśnie przed kilkoma sekundami zwandalizowana. Im mniej zaznajomiony z tematyką artykułu jest czytelnik, tym mniejsza jego aktualna wiarygodność (a co za tym idzie wartość). Jedynym rozwiązaniem w takiej sytuacji jest korzystanie z innych źródeł lub serwisów potwierdzających poprawność treści zawartych w Wikipedii.

Kierunek ewolucji rozwiązania tego problemu prowadzi poprzez projekt Citizendium, który przyjął rozwiązania polegające na identyfikacji autorów i ściślejszego nadzoru nad edycjami i merytoryczną zawartością artykułów. Niestety Citizendium nie zyskał powszechniejszego poparcia - nie stał się konkurencją, czy też odpowiedzią na Wikipedię.

Tym samym problem z innej strony próbował zająć się akademicki projekt Wikitrust, który oznacza poszczególne edycje w artykułach Wikipedii pod względem wiarygodności ich autorów. Oczywiście to oprogramowanie nie wyszło poza fazę eksperymentów i nie zostało wykorzystane dla poprawy jakości Wikipedii.

Jedną z najbardziej cenionych wersji językowych Wikipedii jest niemiecka. Kilkakrotnie jej wiarygodność w porównaniu z konkurencją była oceniania w niezależnych, zewnętrznych testach i niemiecka Wikipedia zwykle wychodziła w nich zwycięsko. Tam też w ramach eksperymentu wprowadzono "na żywo" oznaczanie konkretnych wersji artykułów jako sprawdzonych.

To wszystko półśrodki, które powodują że Wikipedia pozostaje w tyle za potrzebami chwili.

WikiGenes to wiki, która gromadzi naukowców z zakresu genetyki i biologii molekularnej, którzy wykorzystują tą technologię do stworzenia olbrzymiej, specjalistycznej bazy danych. Przyjęty przez ten projekt model działania jest inny i bardziej zaawansowany niż Wikipedii.

• autorzy są naukowcami
  
• jest to naukowa baza danych (a nie popularna encyklopedia)
  
• autorstwo każdej edycji jest oznaczone i łatwo dostępne w każdej chwili
  
• każda edycja ma źródło
  
• każdy autor podlega ocenie przez innych
  
• istnieje wiele pomocnych w edycji narzędzi
  
• autor ma w czasie edycji połączenie z biologicznymi bazami danych
  
• cytowanie prac naukowych jest ułatwione
  

WikiGenes zapoczątkowuje nową erę w publikacjach naukowych - publikacji dynamicznych. Informacja naukowa w ten sposób publikowana ma wielu (w zasadzie nieograniczoną ilość autorów) i brak ustalonej daty publikacji. Autorzy tego projektu mają nadzieję, że ze względu na model nakierowany na potrzeby i wymagania środowiska naukowego, a także zaawansowane narzędzia które dano do dyspozycji autorom, zyska on szerszą akceptację środowisk naukowych.

Niedawno Wikipedia, wbrew poprzedniemu powszechnemu sceptycyzmowi naukowców, zyskała akceptację dla projektu zajmującego się ludzkim genomem. Teraz WikiGenes może stać się zabójczą konkurencją dla pierwszej jaskółki uznania przez środowisko naukowe Wikipedii za godnej zainteresowania.

Dla polskich użytkowników iPhone'a ?

Ponieważ iPhone oficjalnie "ruszył" w Polsce, to może zainteresuje ich posiadaczy darmowa aplikacja do przeglądania Wikipedii - Wikipanion.

Nieco więcej informacji (po angielsku): na Read Write Web.