13.11.2008

Uproszczenie edycji w Wikipedii

Dla początkujących użytkowników edytowanie haseł w Wikipedii może okazać się, przynajmniej na początku, nad wyraz trudne i frustrujące. Szczególnie jeśli nie posiadają technicznego wykształcenia, ani znaczącego "stażu" w Internecie, a mają już trochę wiosen na karku.

Także niektórzy Wikipedyści przyznają, że proces edycyjny może okazać się dla wielu użytkowników zbyt skomplikowany. Te trudności mogą stanowić barierę dla osób z zewnątrz chcących włączyć się w edytowanie Wikipedii. Edycja to już nie tylko wstawianie linków, formatowania, pochylenia czy pogrubienia tekstu. Sam proces edycyjny znacznie się rozwinął, aby przyśpieszyć i ułatwić pracę nad artykułami Wikipedii. Przez to pojawiało się szereg zagadkowych i onieśmielających dla niezaawansowanych szablonów, infoboksów, linków interwiki czy też kategorii.

W tej sytuacji logicznym i kompromisowym rozwiązaniem zarówno dla początkujących jaki i zaawansowanych użytkowników mogłaby być jakaś modyfikacja oprogramowania Wikipedii. Jeden z najbardziej twórczych i innowacyjnych programistów związanych z Wikipedią Magnus Manske zaproponował pewne rozwiązanie na mailingowej liście dyskusyjnej angielskiej Wikipedii (ten wątek jest dostępny online, dostępny jest też zrzut ekranu pokazujący na czym polega modyfikacja). W skrócie ta modyfikacja usuwa z głównego okna edycyjnego szablony, infoboksy, wikilinki i kategorie, co może pozwolić nowicjuszowi opanować nerwowy oczopląs na ich widok przy edycji niektórych artykułów.
Dostępny jest także kod Javascriptu dotyczący tej modyfikacji (użycie na własne ryzyko).

Inne alternatywne podejścia do ułatwienia i usprawnienia edycji artykułów Wikipedii to albo konwertery różnych formatów tekstu (np. HTML-u) na składnię Wikipedii lub wtyczki i rozmaite rozszerzenia do różnych edytorów tekstu (co jest dokładniej opisane na tej stronie).

Ostatnio Gerard Meijssen na swoim blogu pisze o pewnej modyfikacji kodu MediaWiki, która powstała poza kręgiem Wikipedii.
UNICEF stworzył dla swojej wiki (działającej także w oparciu o MediaWiki) uproszczony system edycji pozwalający 100% nowicjuszom łatwe tworzenie i edycję artykułów.

8.11.2008

Urlop od polskiej Wikipedii

Dlaczego zrobiłem sobie urlop od polskiej Wikipedii ? Ręce mi opadły... Braki w funkcjonowaniu, braki w koordynacji, braki w zasadach, brak zrozumienia z niektórymi Wikipedystami... itp. itd. Może zbyt łatwo się zniechęcam, ale moim zdaniem poziom zadowolenia z obecnego stanu Wikipedii i niemożność realnej poprawy... Problemy z zasadami i tratowaniem nowych użytkowników.

Cytat z komentarza do artykułu w histmagu, zapewne subiektywny i nie we wszystkim sprawiedliwy, ale mówi w czym leży problem.


Gdy stworzylem haslo, do ktorego dodalem zrodla i sobie je spokojnie rozbudowywalem - zostalo ono skasowane. Proby wyjasnienia sprawy skonczyly sie na przepychankach z administracja, ktora skasowala stworzone przeze mnie haslo "bo tak" - lamiac wlasne zasady zawarte na wikipedii.
Gdy okazalo sie, ze haslo sobie spokojnie rozbudowuje - dostalem bana na tydzien.
Gdy zapytalem sie za co ban, zostal on przedluzony na dwa lata.

Tak dziala polska wikipedia - admini moga wszystko, uzytkownicy nie moga nic. Najsmieszniejsze jest to, ze wlasnie admini uwazaja sie za ekspertow od wszystkiego - pisalem o czym co mozna nazwac "wiedza specjalistyczna" - oczywiscie zostalo niemal skasowane, w glosowaniu.

Zreszta, najbardziej smieszy mnie koteria adminow, ktorzy moga zrobic absoultnie co chca i od tej decyzji nie da sie odwolac - pozal sie boze "komisja arbitrazowa" (w ktorej siedza te same osoby) nie odpowiada na emaile



Inny przykład:

Pod koniec 2006 roku w projekcie pojawił się profesor archeologii i wykładowca uniwersytecki Zbigniew Kobyliński (jako użytkownik Zbikob). Sam stworzył sporą gamę artykułów, zachęcił też do tego swoich studentów. Szybko jednak wdał się w serię dyskusji z innymi wikipedystami. Przykładowo jeden z młodych pasjonatów archeologii, a zarazem najdłużej działających i cieszących się największym autorytetem administratorów, zarzucił mu nieobiektywność poglądów. Wikipedysta ten kończył właśnie studia... tyle tylko, że z zakresu medycyny, a nie archeologii. Być może miał rację w sporze, jednak efekty był taki, że profesor zrezygnował z dalszego edytowania Wikipedii.

2.11.2008

Polskie encyklopedie internetowe

Szukając czegoś w Google'u zauważyłem, że wśród polskich encyklopedii internetowych istnieje pewna forma rywalizacji.

Szczególnie dotyczy to encyklopedii WIEM, Interii i Wikipedii. Ponieważ każdy artykuł w Wikipedii jest oznaczony "Wikipedia, wolna encyklopedia", WIEM nie chce być gorsze i oznacza je "WIEM, darmowa encyklopedia", Interia idzie na całego i w tagu <TITLE> każdego hasła wstawia "INTERIA.PL - największa w Polsce encyklopedia internetowa". Inne encyklopedie na razie nie włączyły się do rywalizacji i mają generyczne oznaczenia.

Ilustracja tego o co mi chodzi jest poniżej:



28.09.2008

Krótka historia Wikipedii - uwagi na marginesie

W serwisie histmag.org pojawił się artykuł Kamila Janickiego pt. "Wikipedia – krótka historia największej encyklopedii świata".

Po przeczytaniu tego ciekawego i ważnego dla każdego Wkikipedysty (i nie tylko) tekstu postanowiłem spisać parę swoich uwag i przemyśleń.

Artykuł warty przeczytania i słowa uznania dla autora za podjęcie tego tematu.
Może nie znam zasad serwisu histmag.org, ale tekst ten, jak mi się zdaje, jest tylko felietonem, a nie tekstem historycznym (jak mógłby sugerować tytuł). Choć to historia supernajnowsza, ale też można podejść do niej w sposób bardziej metodyczny, a nie typowy dla np. polskich periodyków.

Podkreślenie roli Larry Sangera jako faktycznego twórcy i redaktora naczelnego Wikipedia.com (pod takim adresem internetowym istniała na początku) jest godne uznania, bo faktycznie przekłamywanie historii w przypadku Walesa było dość bezczelne.

Podkreślanie, że przemysł pornograficzny stworzył Wikipedię, to trochę kaczka dziennikarska, bo Wales (jak twierdził), płacił rachunki z własnej kieszeni, a tylko 1 pracownik zajmował się serwerem (wtedy wystarczał 1 serwer) użyczonym przez Bomis. Dorobił się ponoć na dotcom boomie, branża porno była jednym z jego dodatkowych źródeł dochodów. Demonizowanie roli Walesa jest niepotrzebne - nie jest on postacią kryształową jak lubi się sam przedstawiać, ale też wielokrotnie szczególnie w pierwszych latach działania Wikipedii dał się poznać jako bezstronny i sprawiedliwy arbiter.

Oprócz decyzji o utworzeniu fundacji Wikimedia, która miała decydujące znacznie dla istnienia Wikipedii, podjął także inną ważną decyzję o nieumieszczaniu niewielkich tekstowych reklam. Sama dyskusja na ten temat spowodowała oddzielenie się pokaźnej grupy Wikipedystów hiszpańskojęzycznych, którzy utworzyli osobny projekt, więc przepchnięcie tej decyzji na siłę mogło stanowić faktyczny koniec Wikipedii, jaką znamy dzisiaj.

Najwięcej zastrzeżeń mam do przedstawienia początków polskiej Wikipedii, co znam z własnego doświadczenia. Były to czasy pionierów, kiedy zdobywało się Dziki Zachód, ale w końcu i tak trzeba było przeskoczyć przez płot i spać na styropianie. Co zapewne będzie mógł potwierdzić Paweł Jochym, który jest jak (powtarzam z uporem maniaka) jest faktycznym twórcą i założycielem polskiej Wikipedii. To jemu Polska i potomność jest winna dozgonną wdzięczność za to że WP-PL istnieje (za jej zawartość merytoryczną możecie chłostać lub chwalić społeczność Wikipedii).

Z racji nieznajomości perypetii powstawania polskiej Wikipedii, czytelnik może odnieść wrażenie że polska Wikipedia była tam którąś z kolei po Wikipediach w językach "chińskim, holenderskim, esperanto, hebrajskim, włoskim, japońskim, portugalskim, rosyjskim, hiszpańskim i szwedzkim". Natomiast polska Wikipedia mogła powstać w tym samym czasie co francuska.

Nie rozumiem też stwierdzenia dlaczego polska Wikipedia rozwijała się jakby projekt naukowy - zawsze była to anarchia, tworzona przez grupkę zapaleńców i indywidualistów, którzy udowadniali wielokrotnie, że mimo wszystko powodowani najczęściej altruizmem i oddaniem projektowi, potrafili tworzyć razem, a decyzje podejmowali na zasadzie konsensusu.

Wikipedia jeden z najbardziej popularnych serwisów globalnego internetu, codzienne źródło informacji i wiedzy dla milionów zasługuje na rzetelne opisanie historii jej początków, tak żeby w przyszłości nie trzeba było jej pisać na nowo.

21.09.2008

Do słowniczka polskiego Wikipedysty

Skutecznie zniechęcony do przebywania na polskiej Wikipedii przeniosłem się na angielską gdzie także jestem administratorem (nie zablokowali mnie choć byłem nieaktywny że ho-ho).

Tutaj to jest dopiero przepisomania, polityczna poprawność - bez kodeksu karnego Wikipedii nie ośmielaj się czegoś edytować. Dowalają bany szaraczkom, ale czasem jakiś admin też się zdarzy. Uwaga! polują na polskich "nacjonalistów" - nasza prawda historyczna (w odniesieniu szczególnie do spraw polsko-niemieckich i polsko-litewskich) jest objawem zajadłego polskiego nacjonalizmu.

Po powrocie na angielską Wikipedię musiałem się zapoznać z tą całą biurokracją (trochę się tu pozmieniało).
Na początek dwa żargonowe określenia dla których nie dorobiliśmy się jeszcze polskich odpowiedników, a nasilenie określanych przez nie zjawisk nie jest moim zdaniem zbyt duże:


  • meatpuppet
  • tag teaming


Meat puppet to pejoratywne określenie na zwykle młodego (stażem) Wikipedystę, który zostaje zwerbowany przez innego Wikipedystę tylko w tym celu żeby poprzeć jego stanowisku w różnych wikipediowych sporach, konfliktach i głosowaniach. Coś jak sockpuppet (pacynka) tylko że żywa, a nie wirtualna.

Tag teaming to pejoratywne określenie na tworzenie przez grupę Wikipedystów wspólnego frontu do przepchnięcia wspólnego punktu widzenia w danym artykule lub w zakresie całej Wikipedii, co jest jak się ocenia szkodliwe dla Wikipedii.

Ponieważ to ja jestem autorem wielu terminów używanych (choć podnoszą się głosy by je zmienić) w polskiej Wikipedii np. Kawiarenka, Ekspresowe kasowanko, Artykuł na medal, więc pozwolę sobie zaproponować polskie nazwy na te terminy:

  • meatpuppet - marionetka
  • tag team, tag teaming - wraża drużyna, tworzenie/zakładanie wrażej drużyny

6.09.2008

Wiki, która wyprzedziła Wikipedię

Pojawił się serwis oparty na technologii wiki, który również jak Wikipedia jest encyklopedią, ale jest o wiele bardziej zaawansowany technicznie i wprowadził rozwiązania techniczno-społecznościowe z którymi Wikipedia nie potrafi sobie poradzić od lat.

Tym serwisem jest WikiGenes, którego mottem jest evolutionary knowlege (subtelna gra słów).

Problemem Wikipedii jest brak wystarczającej dla takiego projektu wiarygodności. Ze względu na otwarty model tworzenia treści i brak odpowiednich mechanizmów oceniających edycje oraz autorów nie można być pewnym, że w danym momencie treść, która właśnie czytamy jest poprawna, czy też może została właśnie przed kilkoma sekundami zwandalizowana. Im mniej zaznajomiony z tematyką artykułu jest czytelnik, tym mniejsza jego aktualna wiarygodność (a co za tym idzie wartość). Jedynym rozwiązaniem w takiej sytuacji jest korzystanie z innych źródeł lub serwisów potwierdzających poprawność treści zawartych w Wikipedii.

Kierunek ewolucji rozwiązania tego problemu prowadzi poprzez projekt Citizendium, który przyjął rozwiązania polegające na identyfikacji autorów i ściślejszego nadzoru nad edycjami i merytoryczną zawartością artykułów. Niestety Citizendium nie zyskał powszechniejszego poparcia - nie stał się konkurencją, czy też odpowiedzią na Wikipedię.

Tym samym problem z innej strony próbował zająć się akademicki projekt Wikitrust, który oznacza poszczególne edycje w artykułach Wikipedii pod względem wiarygodności ich autorów. Oczywiście to oprogramowanie nie wyszło poza fazę eksperymentów i nie zostało wykorzystane dla poprawy jakości Wikipedii.

Jedną z najbardziej cenionych wersji językowych Wikipedii jest niemiecka. Kilkakrotnie jej wiarygodność w porównaniu z konkurencją była oceniania w niezależnych, zewnętrznych testach i niemiecka Wikipedia zwykle wychodziła w nich zwycięsko. Tam też w ramach eksperymentu wprowadzono "na żywo" oznaczanie konkretnych wersji artykułów jako sprawdzonych.

To wszystko półśrodki, które powodują że Wikipedia pozostaje w tyle za potrzebami chwili.

WikiGenes to wiki, która gromadzi naukowców z zakresu genetyki i biologii molekularnej, którzy wykorzystują tą technologię do stworzenia olbrzymiej, specjalistycznej bazy danych. Przyjęty przez ten projekt model działania jest inny i bardziej zaawansowany niż Wikipedii.


  • autorzy są naukowcami
  • jest to naukowa baza danych (a nie popularna encyklopedia)
  • autorstwo każdej edycji jest oznaczone i łatwo dostępne w każdej chwili
  • każda edycja ma źródło
  • każdy autor podlega ocenie przez innych
  • istnieje wiele pomocnych w edycji narzędzi
  • autor ma w czasie edycji połączenie z biologicznymi bazami danych
  • cytowanie prac naukowych jest ułatwione


WikiGenes zapoczątkowuje nową erę w publikacjach naukowych - publikacji dynamicznych. Informacja naukowa w ten sposób publikowana ma wielu (w zasadzie nieograniczoną ilość autorów) i brak ustalonej daty publikacji. Autorzy tego projektu mają nadzieję, że ze względu na model nakierowany na potrzeby i wymagania środowiska naukowego, a także zaawansowane narzędzia które dano do dyspozycji autorom, zyska on szerszą akceptację środowisk naukowych.

Niedawno Wikipedia, wbrew poprzedniemu powszechnemu sceptycyzmowi naukowców, zyskała akceptację dla projektu zajmującego się ludzkim genomem. Teraz WikiGenes może stać się zabójczą konkurencją dla pierwszej jaskółki uznania przez środowisko naukowe Wikipedii za godnej zainteresowania.

31.08.2008

Dla polskich użytkowników iPhone'a ?

Ponieważ iPhone oficjalnie "ruszył" w Polsce, to może zainteresuje ich posiadaczy darmowa aplikacja do przeglądania Wikipedii - Wikipanion.

Nieco więcej informacji (po angielsku): na Read Write Web.

11.08.2008

Zipedia

Dopiero co pojawiło się jedno offline'owe narzędzie do przeglądania Wikipedii (Wikibooks czy Wikinews), a już mamy nowe rozwiązanie tego rodzaju, które nazywa się Zipedia.

Podejście techniczne jest nieco inne ponieważ jest to dodatek do Firefoksa.

Zainstalowałem dodatek i zobaczyłem zamieszczone przykłady. Podejście jest ciekawe ponieważ można oglądać Wikipedię offline wpisując w pasek adresu

wikipedia://wiki/NazwaArtykułu.

Niestety zainstalowanie całości z archiwów (dumpów) zajmuje sporo gigabajtów i kilka bitych godzin - na co nie miałem już dość cierpliwości. W przypadku Wikitaxi sama konwersja dumpa do używalnej przez program postaci trwa zaskakująco krótko.

Zipedia ma spore wymagania przestrzeni dyskowej np. ok. 5 GB dla angielskiej Wikipedii, a także ma dość liczne ograniczenia (m.in. brak lokalizacji w innych językach i problemy z czcionkami). Mimo że nie zainstalowałem pełnej wersji (a może dlatego), parę razy "udało" mi się zawiesić Firefoksa.

Strona domowa projektu Zipedia.

6.08.2008

Wikitaxi - używaj Wikipedii offline i gdzie chcesz

Nie zawsze można mieć dostęp do Wikipedii online, a mamy konieczność żeby mieć do niej dostęp. Można ją zainstalować na dowolnym nośniku (np. pen-drive) i zabrać ze sobą. Chociaż do tej pory było już sporo podobnych rozwiązań (np. DVD z polską Wikipedią wydany we współpracy z wydawnictwem Helion), najnowsze rozwiązanie o nazwie Wikitaxi.

Wikitaxi przekształca archiwa zawierające artykuły Wikipedii tak aby można je było przeglądać za pomocą specjalnej przeglądarki a la Delphi. Co ciekawe można w ten sposób przeglądać i czytać nie tylko Wikipedie, ale też Wikibooks czy Wikinews.

Korzystanie z takiego offline'owego sposobu czytania Wikipedii jest bardzo wygodne, szybkie, a co najważniejsze nie zajmuje dużo przestrzeni dyskowej - przykładowo cała angielska Wikipedia to mniej niż 8 gigabajtów.




Wypróbowałem jak Wikitaxi współpracuje z polską Wikipedią. Instalacja jest bardzo prosta, należy:

  • ściągnąć plik z artykułami pages-articles.xml.bz2 z http://dumps.wikimedia.org/plwiki/ ok. 400 MB
  • ściągnąć Wikitaxi z http://wikitaxi.org/delphi/doku.php/products/wikitaxi/index
  • za pomocą programu WikiTaxi_Importer.exe zaimportować wszystkie hasła (może potrwać parę minut) do bazy danych Wikitaxi zawierającą hasła
  • uruchomić program/przeglądarkę WikiTaxi.exe i załadować do niego bazę danych zawierającą hasła


Można przeglądać hasła losowo, wyszukiwać lub przeskakiwać po hyperlinkach. Wszystko działa nieźle, ale co zauważyłem kategorie nie działają, a raczej "głupieją".

Minus: brak zdjęć, lecz ich włączenie spowodowałoby bardzo znaczne rozdęcie instalacji Wikitaxi.

22.07.2008

Wikipedia - skostniałym molochem ?

Jedną z egzekwowanych zasad Wikipedii jest encyklopedyczność - temat hasła powinien "nadawać się do encyklopedii", być tego godnym i zainteresować szersze grono czytelników. Nie chcemy żeby Wikipedia była miejscem na publikowanie artykułów będącymi na przykład biogramami gimnazjalistów, opisami amatorskich zespołów muzycznych skrzykniętych przez kolegów z podwórka, czy sklepiku na rogu ulicy.
Zasada z gruntu słuszna, aczkolwiek kontrowersyjna kiedy dojdzie się do szczegółów ustalania co jest dla kogo encyklopedyczne. Tarcia na tym tle spowodowały wyodrębnienie 2 przeciwstawnych frakcji: delecjonistów i inluzjonistów. Być może delecjoniści dostali niespodziewany cios nożem w plecy... Amerykańska firma Y Combinator, która dostarcza kapitał i know-how nowym firmom internetowym. Na swoim blogu szuka kogoś, kto stworzy bardziej otwartą alternatywę dla Wikipedii, gdzie wszelkie artykuły będą uprawnione także te zawierające informacje przydatne tylko paru ludziom na świecie.

Ciekawy cytat:


"There is room to do to Wikipedia what Wikipedia did to Britannica."


"Wykręcić Wikipedii taki numer jaki ona wykręciła Britannice." (luźne tłumaczenie)

14.07.2008

Alternatywne metody komunikacji

Swego czasu zastanawiałem się czy Wikiprojektom nie przydałaby się jakaś dodatkowe platformy społecznej współpracy i komunikacji - poza oczywiście tymi dostępnymi w Wikipedii.

Coś jakby w jednym miejscu:


  • system stron wiki
  • kanał IRC-a
  • lub instant messenger
  • twitter
  • wykrywanie kto jest na jakiejś stronie pod opieką Wikiprojektu i dostępny chat do tych osób


Ostatnio wpadła mi w oko inicjatywa pewnego Wikiprojektu z angielskiej Wikipedii. Może nie jest dokładnie to o co mi chodziło, ale świadczy być może o tym, że rzeczywiście coś by się przydało.

Projekt o którym piszę toWikiprojekt Oregon

Oprócz typowych stron Wikiprojektu i Portalu Oregon mają:

30.04.2008

Biblioteka w ramach Wikipedii

Melodia ostatnich miesięcy czy lat w polskiej Wikipedii to weryfikacja. Chodzi o weryfikacje zawartości merytorycznej haseł polskiej Wikipedii.

Meta-strona pod nazwą "Wikipedia:Biblioteka" ma na celu zgromadzenie informacji o cennych (ogólnych, podstawowych, słownikowych i encyklopedycznych) pozycjach książkowych (także w postaci elektronicznej) i zbiorach specjalistycznych czasopism posiadanych przez polskich Wikipedystów. Taka baza literatury ma pomóc przy tworzeniu, poprawianiu i weryfikowaniu haseł. Z takiej bazy mogłyby korzystać Wikiprojekty, a także inni Wikipedyści.

Podstrona Biblioteki pod nazwą "Zamówienia" ma ustalać listę wartościowych, wiarygodnych i uznanych pozycji źródłowych z których [[Wikipedia:Biblioteka|Biblioteka]] mogłaby skorzystać.

Przy tworzeniu takich list pozycji literaturowych z poszczególnych dziedzin mogłyby pomagać poszczególne Wikiprojekty i później po zgromadzeniu tych książek w wikipediowej bibliotece mogłyby z nich korzystać. Przy zakupie takich pozycji mogłoby w uzasadnionych przypadkach partycypować Stowarzyszenie Wikimedia Polska.

Biblioteka może pomóc w szybkim sprawdzaniu danych zawartych w artykułach, co do których istnieją wątpliwości.

Ze skrzyżowania strony "Zgłoś błąd" i OTRS mogłaby powstać gorąca linia do sprawdzania np. wątpliwych danych liczbowych, przypisów, innych faktów czy też potwierdzania lub odrzucania podejrzeń o hoax.

26.04.2008

Różne barwy medalu - o jakości w Wikipedii

Artykuły na medal są tym co polska Wikipedia ma najlepszego do zaprezentowania. Najlepsze, najbardziej rozbudowane, najbardziej wiarygodne hasła zawarte w olbrzymiej liczbie blisko 500 tys. artykułów.

Obecnie jest zaledwie 337 artykułów na medal. Świadczy to o jak daleka droga do stworzenia najlepszej encyklopedii na świecie.

Wraz z rozwojem Wikipedii zmieniały się kryteria, które hasło musiało spełniać, żeby uzyskać to zaszczytne miano.
Początkowo wystarczyło, żeby hasło było bardziej rozbudowane i żeby informacje tam zawarte były zgodne prawdą. Potem medal dostawały hasła, które były wyczerpujące i były dobrze zilustrowane. Po nadejściu ery weryfikowalności jak najwięcej faktów musi mieć poparcie w materiałach źródłowych.

Jeśli hasło w Wikipedii jest:
* rozbudowane
* przejrzyste
* napisane dobrą polszczyzną
* o dużych walorach merytorycznych
* z bogata szatą graficzną
* z podaniem przypisów, źródeł i bibliografii
to żadna encyklopedia nie może pobić Wikipedii. We are the champions of the world!

Jakość haseł Wikipedii ma różne oblicza. Może to być po prostu solidny, rozbudowany artykuł, który podaje dawkę faktów, przydatną i całkowicie wystarczającą dla wiekszości czytelników. Może to być Dobry Artykuł lub Artykuł na Medal.

Ocena jakości haseł jest naszą wewnętrzną kontrolą jakości, solidną i godną zaufania, ale jednak w większości przypadków nieekspercką i jednak "we własnym towarzystwie".
Może jednak to co zdaje nam się kryształem bez skazy, zawiera jednak usterki, przemilczenia, stronniczy punkt widzenia lub po prostu błędy ? Ekspert posiadający formalne tytuły by się takim mienić daje świeży, odmienny punkt widzenia, z którym możemy się nie zgadzać lecz który należałoby wziąć pod uwagę i odrzucić dopiero po podaniu istotnych argumentów.

Może czas zacząć poddawać to co mamy najlepszego pod pręgierz opinii zewnętrznych ekspertów z danych dziedzin. Niekiedy taki osąd mogłyby wydawać ciała kolegialne takie jak ogół czytelników jakiejś specjalistycznej mailing listy, newsgroupy, specjalistycznego serwisu internetowego, czasopisma itp., w innych przypadkach można by skorzystać z płatnej recenzji eksperta lub instytucji. Ciekawe byłoby się dowiedzieć co konkurencja sądzi o naszych dokonaniach.

Być może jakiś fundusz mógłby być stworzony przez Stowarzyszenie Wikimedia Polska dla przeprowadzania takich ekspertyz.

Może jednak te rozważania są jeszcze przedwczesne, może trzeba raczej szukać metod, mechanizmów i inicjatyw produkujących i poprawiających imponującą światu zawartość merytoryczną.

3.04.2008

Nieszczęśliwy Prima Aprilis

W Wikipedii jej autorzy i admini spędzają "kawałek życia". Powstają znajomości i przyjaźnie w luźnej atmosferze. Ludzie pisząc i administrując Wikipedią chcą się też dobrze bawić - inaczej byłoby to zajęcie (na dłuższą metę) nużące i nie dające zbyt wiele satysfakcji. Czasem trzeba odreagować jakoś ten Wikistress.

Piętą Achillesową polskiej Wikipedii jest wiarygodność i wizerunek. W powszechnym mniemaniu Wikipedii nie można, a co więcej nie należy brać poważnie - jest to jakieś tam źródło na prace domowe dla gimnazjalistów i tych co chcą znaleźć informacje o nieznanym amerykańskim serialu czy singlu wydanym w garażu na przedmieściu Los Angeles.
Wikipedia nie jest encyklopedią - ostoją pewnych, wiarygodnych i sprawdzonych faktów i informacji.

Niektórzy z Wikipedystów starali się sami siebie nawzajem przekonywać, że tak nie jest że może są pewne niedociągnięcia, ale "już za parę lat" Wikipedia stanie się najlepszą encyklopedią w języku polskim.

W związku z Prima Aprilis grupka nieodpowiedzialnych Wikipedystów dla zgrywy przyprawiła Wikipedii nos klauna i ośle uszy - wstawiono hoaxy, zdjęcia-fotomontaże, szereg nieprawdziwych informacji w miejscach gdzie czytelnik powinien znaleźć wiarygodne informacje, w miejscu gdzie codziennie wchodzą tysiące użytkowników na stronę główną. Więcej informacji o tym incydencie.

Niektórym takie potraktowanie Wikipedii, która jest wieloletnim dziełem pracy wielu ciężko pracujących Wikipedystów się nie spodobało - czemu dali wyraz. Wygląda na to że winowajcy nie poczuwają się do winy.

Radomil zaproponował pewną zasadę Prawo Grincha, ale moim zdaniem są małe szanse na to żeby ta zasada przeszła - zdrowy rozsądek i odpowiedzialność mają chyba ostatnio mniejsze wzięcie w polskiej Wikipedii.

Warto też zobaczyć blogpost Radomila o świętach i specjalnych obchodach w polskiej Wikipedii.

29.03.2008

Statystyki listy dyskusyjnej

Po dłuższej przerwie zacząłem się bawić amatorskim "kodowaniem" ruby. W krótkim czasie można zrobić coś co albo jest czczą zabawką, ale może być do czegoś w Wikipedii przydatne.

Myślę np. nad zautomatyzowaniem (do pewnego stopnia) oceniania artykułów zamieszczonych w Kanonie polskiej Wikipedii.

Super prosty kilkulinijkowy kod produkuje na zawołanie statystykę postów na liście dyskusyjnej wikipl-l

Na przykład Luty 2008:


Przykuta - 43
Tomasz Ganicz - 14
Dorożyński Janusz - 14
Gemma - 12
Peter Domaradzki - 10
Konrad Kurzacz - 9
szwedzki - 9
Picus viridis - 9
Kpjas - 9
Michal Rosa - 8
Adam Dziura - 7
Marcin Sochacki - 6
Michał Buczyński - 6
Karol - 6
Holek - 6
Radomil Binek - 5
a_bach @***.** - 5
odder - 5
Witek - 4
Kamil "Gardomir" Janicki - 4
McMonster - 4
Paweł Filipek - 4
A_Bach - 3
Wojciech Pędzich - 3
Artur Fijałkowski - 3
Wyksztalcioch - 3
Agnieszka Kwiecien - 2
makar - 2
Patryk Michalski - 2
P.Aelius - 2
Mariusz Szklarz - 2
Daniel Koć - 2
Damian Szczepaniak (szczepan1990) - 2
Red_81 - 2
PIBWL - 2
Stan Zurek - 2
Robert Drózd - 2
zmuda @***.** - 1
Włodzimierz Skiba - 1
Adam Wysocki - 1
Michał Nadolski - 1
ABX - 1
Krzysztof Burghardt - 1
Mikołaj Kirschke - 1
Kacper Aniołek - 1
Wladyslaw Majewski - 1
Ejdzej Wikipedysta - 1
Paweł Zienowicz - 1

Programik: stats.rb

24.03.2008

Wikipedia wchodzi do codziennego życia

Skończyły się czasy, że Wikipedię mogłeś czytać tylko i wyłącznie siadając przy komputerze.

Zaraz potem przyszła WAPedia, potem Wikipedia na PDA czy telefony komórkowe (w Tome Raiderze).

Gdy stały się popularne iPody i każdy (prawie i to USA) je ma, powstała Wikipedia na iPody czyli Encyclopodia.

Teraz Wikipedia staje się jeszcze bardziej bliska. Pojawił się serwis wikinear.com, do którego zapewne można doserfować jakimś przenośnym urządzonkiem, co w połączeniu z nową bo uruchomioną 5 marca 2008 usługą pn. Fire Eagle sygnowaną przez Yahoo! dostajesz listę artykułów z Wikipedii, które dotyczą miejsca gdzie się właśnie znajdujesz. Cool, ale może trochę straszne ? Czy to nie Big Brother mnie obserwuje ?

Inne rozwiązanie spełniające to samo zadanie to iPhone + GPS + Geopedia. Geopedia to aplikacja, która wyświetla listę haseł z Wikipedii np. danych z GPSu (zobaczcie tu)

18.03.2008

Działanie dla dobra wspólnego

Wikipedia, siostrzane projekty i ludzie związani z tymi projektami wdrażają w życie ideę działania dla dobra wspólnego. Często spotykają się z powątpiewaniem, brakiem zrozumienia czy dobrej woli.

Najnowszym przykładem barier w udostępnianiu wszystkim, do korzystania w sposób wolny, bezpłatny i bez zbędnych ograniczeń, ale ze skrupulatnym zachowaniem praw autorskich i praw do własności intelektualnej, informacji i materiałów multimedialnych jest sprawa dokumentacji fotograficznej eksponatów znajdujących się w polskich muzeach państwowych.

Wiele zostało już w polskiej blogosferze na ten temat napisane:
artykuł Przykuty w Wikinews,
blogpost Piotra Waglowskiego, czy też
Adasia Dziury i przedstawiono w sposób fachowy aspekty prawne zagadnienia, lecz moim zdaniem zakaz fotografowania Wikipedystom jest wyrazem braku zdrowego rozsądku i dobrej woli.

Sprawę muzeów państwowych i ich działalności de facto blokującej wolny dostęp szerokiemu ogółowi obywateli do zasobów można też rozpatrywać jako przykład niemocy biurokratycznej. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego "na wszelki przypadek" daje wymijającą odpowiedź, a Wawel odmawia. Być może niektórzy z decydentów poza protokołem, po zapoznaniu się z celami przyświecającemu temu zamierzeniu, byłoby skłonne zgody udzielić - ale nikt nie chce się wychylać. Czy nie pokutują tu stare nawyki ?

Oczywiście rozumiem argumenty o konieczności dbania o zachowanie zasobów muzealnych w nienaruszonym stanie, kłopoty związane z przeprowadzeniem akcji fotografowania eksponatów, czy (nieuzasadnione) obawy o zachowanie praw autorskich, jednak stanie na straży skarbów kultury polskiej nie może w rezultacie oznaczać bezpodstawne stawianie barier nie do przebycia.

16.03.2008

Portale i ich oglądalność

Trochę się nudząc w niedzielne przedpołudnie stworzyłem zestawienie oglądalności portali w polskiej Wikipedii.

Statystyki portali


Opierałem się na statystykach z lutego 2008 przedstawionych przez stronę http://stats.grok.se/pl/200802.

Trudno ocenić na ile te statystki są miarodajne i na ile zostały zafałszowane przez ruch na portalu wytworzony przez samych Wikipedystów (a nie czytelników).

Pozostaje pytanie na ile te statystki są odzwierciedleniem zainteresowania internautów daną tematyką, a na ile portale są ciekawie, twórczo i profesjonalnie zrobione.

Wynika z nich jednak że wśród portali przodują:

  1. Portal Seks
  2. Portal Sport
  3. Portal Biologia

z małym dodatkiem Informatyki.

15.03.2008

Jakość Wikipedii

Na liście dyskusyjnej Fundacji Wikimedia foundation-l znalazłem post szwedzkiego Wikipedysty i szefa
Wikipedia Sverige Lennarta Guldbrandssona nt. dyskusji i działań, które chcą wprowadzić na szwedzkiej Wikipedii w celu poprawy ogólnej jakości artykułów.

http://lists.wikimedia.org/pipermail/foundation-l/2008-March/039697.html

Jest powszechnie znane, że jakość dwóch Wikipedii angielskiej i niemieckiej została poddana kilku zewnętrznym testom i przeszły ją z pozytywnym skutkiem, nawet w porównaniu z potężnymi komercyjnymi rywalami.

Jednym z tematów przewodnich spotkania Wikipedystów w Częstochowie pn. "Gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy, jak ?" (w skrócie GDJ) była ocena i poprawa jakości artykułów polskiej Wikipedii.

Ocena polskiej Wikipedii choćby wycinkowa i bez porównywania z komercyjnymi rywalami wskazuje na znaczne problemy jakościowe i brak systemowych mechanizmów poprawy jakości na wzór innych Wikipedii.

U podstawy jakości Wikipedii leży zasada weryfikowalności wsparta zasadą umieszczania treści już opublikowanych (a nie oryginalnych badań czy doniesień), a najlepsze artykuły gromadzone są w kategoriach artykułów medalowych i uznanych przez ogół Wikipedystów za dobrej jakości.

Oprócz tych stosunkowo nielicznych haseł, którymi polska Wikipedia na pewno może się pochwalić średnia jakość artykułu (np. wybranego losowo) artykułu jest zwykle niska. Ponieważ setki tysięcy haseł zostały stworzone przez boty, a większość haseł zaczyna się od zalążków złożonych z 2-3 zdań, potrzeba by bardzo wiele pracy i czasu aby podnieść tą średnią jakość artykułu polskiej Wikipedii.

Jednym ze sposobów, który był dyskutowany, ale do tej pory nie wniósł znaczącej zmiany na placu boju o jakość polskiej Wikipedii są Wikiprojekty.

Jak to robią inni:



W telegraficznym skrócie 10 sposobów zaproponowanych przez Lennarta Guldbrandssona na szwedzkiej Wikipedii:

  1. bardzo kontrowersyjne! - kasować artykuły złej jakości (Delete the bad articles)
  2. zredukować ilość konfliktów i przez to zwiększyć ilość działań
    nakierowanych na produkcję i poprawę jakości artów (remove all
    conflicts)
  3. Dodać jakościomierz polskiej Wikipedii -- na stronie głównej i
    gdzie się da (add a quality meter)
    Na WP-En inicjatywa 100 000 featured articles
    Na WP-En lista Wikipedystów z największą ilością medalowych (u nas Filip M?)
  4. Zdobywać środki finansowe i przeznaczać je na poprawę jakości artów
    (get money)
  5. Zmiana podejścia do Wikiprojektów daje rezultaty (more clearly
    defined projects)
  6. Dążenie do zwiększania ilości (zaangażowanych Wikipedystów, więcej
    Wikipedystów = lepsza jakość artów) (rally more Wikipedians)
  7. Wyjście do świata zewnętrznego i wciąganie go w różne projekty
    (educate the general public in how Wikipedia works)
  8. Wciągnięcie ekspertów dla celów poprawy jakości WP (educate the
    experts in how Wikipedia works)
  9. Skoncentrowanie się na najważniejszych artach (concentration on the
    basic articles)
    u nas --> kanon polskiej Wikipedii, arty które powinna mieć każda
    Wikipedia i ich jakość
  10. Niespodzianka... czyli dodajcie swoje pomysły (surprise)


No, może prochu to oni nie wymyślili, ale liczy się działanie w kierunku poprawy - da to więcej niż trwanie w stanie obecnym. Jakbym słyszał echa GDJ w Częstochowie.

6.03.2008

Statystyki popularności artykułów

Kiedyś działało Wikicharts przydatne narzędzie stworzone przez niemieckiego Wikipedystę Leona Webera, za pomocą którego można było sprawdzić popularność stron Wikipedii w danym miesiącu. Od pewnego czasu ten URL nie działa.

Wirtualna przestrzeń nie znosi próżni więc pojawiło się bliźniaczo podobne narzędzie (choć obecnie nieco uboższe), które stworzył Wikipedysta Henrik i które znajduje się tutaj.



Można też sprawdzać popularność artykułów w polskiej Wikipedii.

Są dostępne statystyki dla angielskiej Wikipedii od połowy grudnia 2007, a dla pozostałych (jak się wydaje) od lutego 2008.

23.02.2008

Wiarygodność - Wikipedia i poza Wikipedią

Ostatnio wpadł mi w oko link do ciekawej strony która przedstawia 25 serwisów internetowych (anglojęzycznych), które autorka uważa za wiarygodne i zawierające sprawdzone fakty.

(kolejność na liście nie ma znaczenia)

  1. Citizendium

  2. AmericanFactFinder

  3. The Linguist List

  4. Intute

  5. Classic Encyclopedia

  6. Virtual Reference Shelf

  7. MedBioWorld

  8. Library Spot

  9. FactCheck.org

  10. iTools

  11. Browse Topics

  12. WWW Virtual Library

  13. Open Site

  14. CredoReference

  15. Internet Public Library

  16. Infoplease

  17. STAT-USA/Internet

  18. Mathematica

  19. Refdesk

  20. AskOxford

  21. The Old Farmer's Almanac

  22. eXtension

  23. FindLaw

  24. CIA Factbook

  25. Martindale's: The Reference Desk



Oczywiście lista taka jest całkowicie subiektywna (Wikislang POV) i niekompletna. Poza tym na tego typu krytykę mamy gotową odpowiedź. Krótko i węzłowato: nie ma absolutnie pewnych źródeł.
Z czego wniosek, że trzeba każdą informację weryfikować w innych źródłach i uzyskać szerszy kontekst dla danej informacji.

A co najważniejsze lista ta pomija całkowicie projekty pochodne (anglojęzyczne), które prezentują to co w Wikipedii najlepsze i na pewno nie ustępuje jakością wyżej wymienionym serwisom internetowym.


Moja propozycja:
2007 Wikipedia Selection for schools

10.02.2008

Zdrowa konserwa

Chociaż dotyczy nieco odmiennego zagadnienia ale zostałem poniekąd "natchniony" przez post na blogu Radomila pt. "Manifest Wikikonserwy".

Swego czasu cyrkulował wokół polskiej Wikipedii pomysł, do którego się i ja przychylałem, żeby (pół)automatycznie rewertować zmiany dokonywane w artykułach przez IPków (niezarejestrowanych użytkowników), które wprowadzały lub zmieniały dane liczbowe, które nie byłyby poparte wiarygodnymi źródłami lub choćby dokładnym wyjaśnieniem dlaczego zmiana została dokonana. Oczywiście takie edycje nie sa z gruntu niepoprawne, ale czas potrzebny na ich zweryfikowanie jest niekorzystnie (dla Wikipedii) długi. Ten pomysł nie przeszedł.

Ostatnio chodzi mi po głowie nieco podobny pomysł. Chodzi o to żeby w ten sam sposób chronić przez nieudokumentowanymi edycjami IPków dobre i medalowe artykuły. Czyli je co nieco zakonserwować.

Moim zdaniem taka konserwa może być zdrowa.

Alternatywnymi rozwiązaniami mogłyby być:


  • każdy admin bierze wszystkie "Dobre Artykuły" i "Artykuły na Medal" do listy obserwowanych
  • wszystkie "Dobre Artykuły" i "Artykuły na Medal"tworzy się globalną listę wszystkie "Dobrych Artykułów" i "Artykułów na Medal" gdzie przynajmniej 3 adminów deklaruje że posiada dany DA czy AnM w swojej liście obserwowanych

31.01.2008

To genialne - Wikipedia mulimedialnie

Rosyjski programista Dimitrij Popow stworzył ciekawe narzędzie do wizualnego przeglądania artykułów Wikipedii - Indywiki.

Samo narzędzie zostało opisane w artykule na linux.com, a screenshot można zobaczyć tutaj.

URL strony domowej Indywiki.

28.01.2008

Molekularna angielska Wikipedia

Wikipedia Weekly blog i serwis tworzący podcasty o Wikipedii i siostrzanych projektach przeprowadził wywiad z
Timem Vickersem szefem Wikiprojektu Molecular and Cellular Biology na angielskiej Wikipedii.

Ciekawe, ciekawe... szczególnie dla naszego wikiprojektu Genetyka i biologia molekularna

Niektóre z poruszonych tematów:
* Wikipedia a nauka
* kontakty ze środowiskami naukowymi
* ProteinBoxBot’s articles
* Human Genome Project vs WP
* The American Chemical Society - wiki
* nt. przyznawania uprawnień administratora

Posłuchaj lub ściągnij ten podcast.