Zipedia

Dopiero co pojawiło się jedno offline'owe narzędzie do przeglądania Wikipedii (Wikibooks czy Wikinews), a już mamy nowe rozwiązanie tego rodzaju, które nazywa się Zipedia.

Podejście techniczne jest nieco inne ponieważ jest to dodatek do Firefoksa.

Zainstalowałem dodatek i zobaczyłem zamieszczone przykłady. Podejście jest ciekawe ponieważ można oglądać Wikipedię offline wpisując w pasek adresu

wikipedia://wiki/NazwaArtykułu.

Niestety zainstalowanie całości z archiwów (dumpów) zajmuje sporo gigabajtów i kilka bitych godzin - na co nie miałem już dość cierpliwości. W przypadku Wikitaxi sama konwersja dumpa do używalnej przez program postaci trwa zaskakująco krótko.

Zipedia ma spore wymagania przestrzeni dyskowej np. ok. 5 GB dla angielskiej Wikipedii, a także ma dość liczne ograniczenia (m.in. brak lokalizacji w innych językach i problemy z czcionkami). Mimo że nie zainstalowałem pełnej wersji (a może dlatego), parę razy "udało" mi się zawiesić Firefoksa.

Strona domowa projektu Zipedia.

Wikitaxi - używaj Wikipedii offline i gdzie chcesz

Nie zawsze można mieć dostęp do Wikipedii online, a mamy konieczność żeby mieć do niej dostęp. Można ją zainstalować na dowolnym nośniku (np. pen-drive) i zabrać ze sobą. Chociaż do tej pory było już sporo podobnych rozwiązań (np. DVD z polską Wikipedią wydany we współpracy z wydawnictwem Helion), najnowsze rozwiązanie o nazwie Wikitaxi.

Wikitaxi przekształca archiwa zawierające artykuły Wikipedii tak aby można je było przeglądać za pomocą specjalnej przeglądarki a la Delphi. Co ciekawe można w ten sposób przeglądać i czytać nie tylko Wikipedie, ale też Wikibooks czy Wikinews.

Korzystanie z takiego offline'owego sposobu czytania Wikipedii jest bardzo wygodne, szybkie, a co najważniejsze nie zajmuje dużo przestrzeni dyskowej - przykładowo cała angielska Wikipedia to mniej niż 8 gigabajtów.

Wypróbowałem jak Wikitaxi współpracuje z polską Wikipedią. Instalacja jest bardzo prosta, należy:

• ściągnąć plik z artykułami pages-articles.xml.bz2 z http://dumps.wikimedia.org/plwiki/ ok. 400 MB
  
• ściągnąć Wikitaxi z http://wikitaxi.org/delphi/doku.php/products/wikitaxi/index
  
• za pomocą programu WikiTaxi_Importer.exe zaimportować wszystkie hasła (może potrwać parę minut) do bazy danych Wikitaxi zawierającą hasła
  
• uruchomić program/przeglądarkę WikiTaxi.exe i załadować do niego bazę danych zawierającą hasła
  

Można przeglądać hasła losowo, wyszukiwać lub przeskakiwać po hyperlinkach. Wszystko działa nieźle, ale co zauważyłem kategorie nie działają, a raczej "głupieją".

Minus: brak zdjęć, lecz ich włączenie spowodowałoby bardzo znaczne rozdęcie instalacji Wikitaxi.

Wikipedia - skostniałym molochem ?

Jedną z egzekwowanych zasad Wikipedii jest encyklopedyczność - temat hasła powinien "nadawać się do encyklopedii", być tego godnym i zainteresować szersze grono czytelników. Nie chcemy żeby Wikipedia była miejscem na publikowanie artykułów będącymi na przykład biogramami gimnazjalistów, opisami amatorskich zespołów muzycznych skrzykniętych przez kolegów z podwórka, czy sklepiku na rogu ulicy.
Zasada z gruntu słuszna, aczkolwiek kontrowersyjna kiedy dojdzie się do szczegółów ustalania co jest dla kogo encyklopedyczne. Tarcia na tym tle spowodowały wyodrębnienie 2 przeciwstawnych frakcji: delecjonistów i inluzjonistów. Być może delecjoniści dostali niespodziewany cios nożem w plecy... Amerykańska firma Y Combinator, która dostarcza kapitał i know-how nowym firmom internetowym. Na swoim blogu szuka kogoś, kto stworzy bardziej otwartą alternatywę dla Wikipedii, gdzie wszelkie artykuły będą uprawnione także te zawierające informacje przydatne tylko paru ludziom na świecie.

Ciekawy cytat:

"There is room to do to Wikipedia what Wikipedia did to Britannica."

"Wykręcić Wikipedii taki numer jaki ona wykręciła Britannice." (luźne tłumaczenie)

Alternatywne metody komunikacji

Swego czasu zastanawiałem się czy Wikiprojektom nie przydałaby się jakaś dodatkowe platformy społecznej współpracy i komunikacji - poza oczywiście tymi dostępnymi w Wikipedii.

Coś jakby w jednym miejscu:

• system stron wiki
  
• kanał IRC-a
  
• lub instant messenger
  
• twitter
  
• wykrywanie kto jest na jakiejś stronie pod opieką Wikiprojektu i dostępny chat do tych osób
  

Ostatnio wpadła mi w oko inicjatywa pewnego Wikiprojektu z angielskiej Wikipedii. Może nie jest dokładnie to o co mi chodziło, ale świadczy być może o tym, że rzeczywiście coś by się przydało.

Projekt o którym piszę toWikiprojekt Oregon

Oprócz typowych stron Wikiprojektu i Portalu Oregon mają:

• stronę na facebook
  
• bloga
  
• twitteropodobną stronę identi.ca
  
• listę dysksyjną z comiesięcznymi spotkaniami w realu
  

Biblioteka w ramach Wikipedii

Melodia ostatnich miesięcy czy lat w polskiej Wikipedii to weryfikacja. Chodzi o weryfikacje zawartości merytorycznej haseł polskiej Wikipedii.

Meta-strona pod nazwą "Wikipedia:Biblioteka" ma na celu zgromadzenie informacji o cennych (ogólnych, podstawowych, słownikowych i encyklopedycznych) pozycjach książkowych (także w postaci elektronicznej) i zbiorach specjalistycznych czasopism posiadanych przez polskich Wikipedystów. Taka baza literatury ma pomóc przy tworzeniu, poprawianiu i weryfikowaniu haseł. Z takiej bazy mogłyby korzystać Wikiprojekty, a także inni Wikipedyści.

Podstrona Biblioteki pod nazwą "Zamówienia" ma ustalać listę wartościowych, wiarygodnych i uznanych pozycji źródłowych z których [[Wikipedia:Biblioteka|Biblioteka]] mogłaby skorzystać.

Przy tworzeniu takich list pozycji literaturowych z poszczególnych dziedzin mogłyby pomagać poszczególne Wikiprojekty i później po zgromadzeniu tych książek w wikipediowej bibliotece mogłyby z nich korzystać. Przy zakupie takich pozycji mogłoby w uzasadnionych przypadkach partycypować Stowarzyszenie Wikimedia Polska.

Biblioteka może pomóc w szybkim sprawdzaniu danych zawartych w artykułach, co do których istnieją wątpliwości.

Ze skrzyżowania strony "Zgłoś błąd" i OTRS mogłaby powstać gorąca linia do sprawdzania np. wątpliwych danych liczbowych, przypisów, innych faktów czy też potwierdzania lub odrzucania podejrzeń o hoax.

Różne barwy medalu - o jakości w Wikipedii

Artykuły na medal są tym co polska Wikipedia ma najlepszego do zaprezentowania. Najlepsze, najbardziej rozbudowane, najbardziej wiarygodne hasła zawarte w olbrzymiej liczbie blisko 500 tys. artykułów.

Obecnie jest zaledwie 337 artykułów na medal. Świadczy to o jak daleka droga do stworzenia najlepszej encyklopedii na świecie.

Wraz z rozwojem Wikipedii zmieniały się kryteria, które hasło musiało spełniać, żeby uzyskać to zaszczytne miano.
Początkowo wystarczyło, żeby hasło było bardziej rozbudowane i żeby informacje tam zawarte były zgodne prawdą. Potem medal dostawały hasła, które były wyczerpujące i były dobrze zilustrowane. Po nadejściu ery weryfikowalności jak najwięcej faktów musi mieć poparcie w materiałach źródłowych.

Jeśli hasło w Wikipedii jest:
* rozbudowane
* przejrzyste
* napisane dobrą polszczyzną
* o dużych walorach merytorycznych
* z bogata szatą graficzną
* z podaniem przypisów, źródeł i bibliografii
to żadna encyklopedia nie może pobić Wikipedii. We are the champions of the world!

Jakość haseł Wikipedii ma różne oblicza. Może to być po prostu solidny, rozbudowany artykuł, który podaje dawkę faktów, przydatną i całkowicie wystarczającą dla wiekszości czytelników. Może to być Dobry Artykuł lub Artykuł na Medal.

Ocena jakości haseł jest naszą wewnętrzną kontrolą jakości, solidną i godną zaufania, ale jednak w większości przypadków nieekspercką i jednak "we własnym towarzystwie".
Może jednak to co zdaje nam się kryształem bez skazy, zawiera jednak usterki, przemilczenia, stronniczy punkt widzenia lub po prostu błędy ? Ekspert posiadający formalne tytuły by się takim mienić daje świeży, odmienny punkt widzenia, z którym możemy się nie zgadzać lecz który należałoby wziąć pod uwagę i odrzucić dopiero po podaniu istotnych argumentów.

Może czas zacząć poddawać to co mamy najlepszego pod pręgierz opinii zewnętrznych ekspertów z danych dziedzin. Niekiedy taki osąd mogłyby wydawać ciała kolegialne takie jak ogół czytelników jakiejś specjalistycznej mailing listy, newsgroupy, specjalistycznego serwisu internetowego, czasopisma itp., w innych przypadkach można by skorzystać z płatnej recenzji eksperta lub instytucji. Ciekawe byłoby się dowiedzieć co konkurencja sądzi o naszych dokonaniach.

Być może jakiś fundusz mógłby być stworzony przez Stowarzyszenie Wikimedia Polska dla przeprowadzania takich ekspertyz.

Może jednak te rozważania są jeszcze przedwczesne, może trzeba raczej szukać metod, mechanizmów i inicjatyw produkujących i poprawiających imponującą światu zawartość merytoryczną.

Nieszczęśliwy Prima Aprilis

W Wikipedii jej autorzy i admini spędzają "kawałek życia". Powstają znajomości i przyjaźnie w luźnej atmosferze. Ludzie pisząc i administrując Wikipedią chcą się też dobrze bawić - inaczej byłoby to zajęcie (na dłuższą metę) nużące i nie dające zbyt wiele satysfakcji. Czasem trzeba odreagować jakoś ten Wikistress.

Piętą Achillesową polskiej Wikipedii jest wiarygodność i wizerunek. W powszechnym mniemaniu Wikipedii nie można, a co więcej nie należy brać poważnie - jest to jakieś tam źródło na prace domowe dla gimnazjalistów i tych co chcą znaleźć informacje o nieznanym amerykańskim serialu czy singlu wydanym w garażu na przedmieściu Los Angeles.
Wikipedia nie jest encyklopedią - ostoją pewnych, wiarygodnych i sprawdzonych faktów i informacji.

Niektórzy z Wikipedystów starali się sami siebie nawzajem przekonywać, że tak nie jest że może są pewne niedociągnięcia, ale "już za parę lat" Wikipedia stanie się najlepszą encyklopedią w języku polskim.

W związku z Prima Aprilis grupka nieodpowiedzialnych Wikipedystów dla zgrywy przyprawiła Wikipedii nos klauna i ośle uszy - wstawiono hoaxy, zdjęcia-fotomontaże, szereg nieprawdziwych informacji w miejscach gdzie czytelnik powinien znaleźć wiarygodne informacje, w miejscu gdzie codziennie wchodzą tysiące użytkowników na stronę główną. Więcej informacji o tym incydencie.

Niektórym takie potraktowanie Wikipedii, która jest wieloletnim dziełem pracy wielu ciężko pracujących Wikipedystów się nie spodobało - czemu dali wyraz. Wygląda na to że winowajcy nie poczuwają się do winy.

Radomil zaproponował pewną zasadę Prawo Grincha, ale moim zdaniem są małe szanse na to żeby ta zasada przeszła - zdrowy rozsądek i odpowiedzialność mają chyba ostatnio mniejsze wzięcie w polskiej Wikipedii.

Warto też zobaczyć blogpost Radomila o świętach i specjalnych obchodach w polskiej Wikipedii.