Biblioteka w ramach Wikipedii

Melodia ostatnich miesięcy czy lat w polskiej Wikipedii to weryfikacja. Chodzi o weryfikacje zawartości merytorycznej haseł polskiej Wikipedii.

Meta-strona pod nazwą "Wikipedia:Biblioteka" ma na celu zgromadzenie informacji o cennych (ogólnych, podstawowych, słownikowych i encyklopedycznych) pozycjach książkowych (także w postaci elektronicznej) i zbiorach specjalistycznych czasopism posiadanych przez polskich Wikipedystów. Taka baza literatury ma pomóc przy tworzeniu, poprawianiu i weryfikowaniu haseł. Z takiej bazy mogłyby korzystać Wikiprojekty, a także inni Wikipedyści.

Podstrona Biblioteki pod nazwą "Zamówienia" ma ustalać listę wartościowych, wiarygodnych i uznanych pozycji źródłowych z których [[Wikipedia:Biblioteka|Biblioteka]] mogłaby skorzystać.

Przy tworzeniu takich list pozycji literaturowych z poszczególnych dziedzin mogłyby pomagać poszczególne Wikiprojekty i później po zgromadzeniu tych książek w wikipediowej bibliotece mogłyby z nich korzystać. Przy zakupie takich pozycji mogłoby w uzasadnionych przypadkach partycypować Stowarzyszenie Wikimedia Polska.

Biblioteka może pomóc w szybkim sprawdzaniu danych zawartych w artykułach, co do których istnieją wątpliwości.

Ze skrzyżowania strony "Zgłoś błąd" i OTRS mogłaby powstać gorąca linia do sprawdzania np. wątpliwych danych liczbowych, przypisów, innych faktów czy też potwierdzania lub odrzucania podejrzeń o hoax.

Różne barwy medalu - o jakości w Wikipedii

Artykuły na medal są tym co polska Wikipedia ma najlepszego do zaprezentowania. Najlepsze, najbardziej rozbudowane, najbardziej wiarygodne hasła zawarte w olbrzymiej liczbie blisko 500 tys. artykułów.

Obecnie jest zaledwie 337 artykułów na medal. Świadczy to o jak daleka droga do stworzenia najlepszej encyklopedii na świecie.

Wraz z rozwojem Wikipedii zmieniały się kryteria, które hasło musiało spełniać, żeby uzyskać to zaszczytne miano.
Początkowo wystarczyło, żeby hasło było bardziej rozbudowane i żeby informacje tam zawarte były zgodne prawdą. Potem medal dostawały hasła, które były wyczerpujące i były dobrze zilustrowane. Po nadejściu ery weryfikowalności jak najwięcej faktów musi mieć poparcie w materiałach źródłowych.

Jeśli hasło w Wikipedii jest:
* rozbudowane
* przejrzyste
* napisane dobrą polszczyzną
* o dużych walorach merytorycznych
* z bogata szatą graficzną
* z podaniem przypisów, źródeł i bibliografii
to żadna encyklopedia nie może pobić Wikipedii. We are the champions of the world!

Jakość haseł Wikipedii ma różne oblicza. Może to być po prostu solidny, rozbudowany artykuł, który podaje dawkę faktów, przydatną i całkowicie wystarczającą dla wiekszości czytelników. Może to być Dobry Artykuł lub Artykuł na Medal.

Ocena jakości haseł jest naszą wewnętrzną kontrolą jakości, solidną i godną zaufania, ale jednak w większości przypadków nieekspercką i jednak "we własnym towarzystwie".
Może jednak to co zdaje nam się kryształem bez skazy, zawiera jednak usterki, przemilczenia, stronniczy punkt widzenia lub po prostu błędy ? Ekspert posiadający formalne tytuły by się takim mienić daje świeży, odmienny punkt widzenia, z którym możemy się nie zgadzać lecz który należałoby wziąć pod uwagę i odrzucić dopiero po podaniu istotnych argumentów.

Może czas zacząć poddawać to co mamy najlepszego pod pręgierz opinii zewnętrznych ekspertów z danych dziedzin. Niekiedy taki osąd mogłyby wydawać ciała kolegialne takie jak ogół czytelników jakiejś specjalistycznej mailing listy, newsgroupy, specjalistycznego serwisu internetowego, czasopisma itp., w innych przypadkach można by skorzystać z płatnej recenzji eksperta lub instytucji. Ciekawe byłoby się dowiedzieć co konkurencja sądzi o naszych dokonaniach.

Być może jakiś fundusz mógłby być stworzony przez Stowarzyszenie Wikimedia Polska dla przeprowadzania takich ekspertyz.

Może jednak te rozważania są jeszcze przedwczesne, może trzeba raczej szukać metod, mechanizmów i inicjatyw produkujących i poprawiających imponującą światu zawartość merytoryczną.

Nieszczęśliwy Prima Aprilis

W Wikipedii jej autorzy i admini spędzają "kawałek życia". Powstają znajomości i przyjaźnie w luźnej atmosferze. Ludzie pisząc i administrując Wikipedią chcą się też dobrze bawić - inaczej byłoby to zajęcie (na dłuższą metę) nużące i nie dające zbyt wiele satysfakcji. Czasem trzeba odreagować jakoś ten Wikistress.

Piętą Achillesową polskiej Wikipedii jest wiarygodność i wizerunek. W powszechnym mniemaniu Wikipedii nie można, a co więcej nie należy brać poważnie - jest to jakieś tam źródło na prace domowe dla gimnazjalistów i tych co chcą znaleźć informacje o nieznanym amerykańskim serialu czy singlu wydanym w garażu na przedmieściu Los Angeles.
Wikipedia nie jest encyklopedią - ostoją pewnych, wiarygodnych i sprawdzonych faktów i informacji.

Niektórzy z Wikipedystów starali się sami siebie nawzajem przekonywać, że tak nie jest że może są pewne niedociągnięcia, ale "już za parę lat" Wikipedia stanie się najlepszą encyklopedią w języku polskim.

W związku z Prima Aprilis grupka nieodpowiedzialnych Wikipedystów dla zgrywy przyprawiła Wikipedii nos klauna i ośle uszy - wstawiono hoaxy, zdjęcia-fotomontaże, szereg nieprawdziwych informacji w miejscach gdzie czytelnik powinien znaleźć wiarygodne informacje, w miejscu gdzie codziennie wchodzą tysiące użytkowników na stronę główną. Więcej informacji o tym incydencie.

Niektórym takie potraktowanie Wikipedii, która jest wieloletnim dziełem pracy wielu ciężko pracujących Wikipedystów się nie spodobało - czemu dali wyraz. Wygląda na to że winowajcy nie poczuwają się do winy.

Radomil zaproponował pewną zasadę Prawo Grincha, ale moim zdaniem są małe szanse na to żeby ta zasada przeszła - zdrowy rozsądek i odpowiedzialność mają chyba ostatnio mniejsze wzięcie w polskiej Wikipedii.

Warto też zobaczyć blogpost Radomila o świętach i specjalnych obchodach w polskiej Wikipedii.

Statystyki listy dyskusyjnej

Po dłuższej przerwie zacząłem się bawić amatorskim "kodowaniem" ruby. W krótkim czasie można zrobić coś co albo jest czczą zabawką, ale może być do czegoś w Wikipedii przydatne.

Myślę np. nad zautomatyzowaniem (do pewnego stopnia) oceniania artykułów zamieszczonych w Kanonie polskiej Wikipedii.

Super prosty kilkulinijkowy kod produkuje na zawołanie statystykę postów na liście dyskusyjnej wikipl-l

Na przykład Luty 2008:

Przykuta                            -   43
Tomasz Ganicz                       -   14
Dorożyński Janusz                   -   14
Gemma                               -   12
Peter Domaradzki                    -   10
Konrad Kurzacz                      -    9
szwedzki                            -    9
Picus viridis                       -    9
Kpjas                               -    9
Michal Rosa                         -    8
Adam Dziura                         -    7
Marcin Sochacki                     -    6
Michał Buczyński                    -    6
Karol                               -    6
Holek                               -    6
Radomil Binek                       -    5
a_bach @***.**                      -    5
odder                               -    5
Witek                               -    4
Kamil "Gardomir" Janicki            -    4
McMonster                           -    4
Paweł Filipek                       -    4
A_Bach                              -    3
Wojciech Pędzich                    -    3
Artur Fijałkowski                   -    3
Wyksztalcioch                       -    3
Agnieszka Kwiecien                  -    2
makar                               -    2
Patryk Michalski                    -    2
P.Aelius                            -    2
Mariusz Szklarz                     -    2
Daniel Koć                          -    2
Damian Szczepaniak (szczepan1990)   -    2
Red_81                              -    2
PIBWL                               -    2
Stan Zurek                          -    2
Robert Drózd                        -    2
zmuda @***.**                       -    1
Włodzimierz Skiba                   -    1
Adam Wysocki                        -    1
Michał Nadolski                     -    1
ABX                                 -    1
Krzysztof Burghardt                 -    1
Mikołaj Kirschke                    -    1
Kacper Aniołek                      -    1
Wladyslaw Majewski                  -    1
Ejdzej Wikipedysta                  -    1
Paweł Zienowicz                     -    1

Programik: stats.rb

Wikipedia wchodzi do codziennego życia

Skończyły się czasy, że Wikipedię mogłeś czytać tylko i wyłącznie siadając przy komputerze.

Zaraz potem przyszła WAPedia, potem Wikipedia na PDA czy telefony komórkowe (w Tome Raiderze).

Gdy stały się popularne iPody i każdy (prawie i to USA) je ma, powstała Wikipedia na iPody czyli Encyclopodia.

Teraz Wikipedia staje się jeszcze bardziej bliska. Pojawił się serwis wikinear.com, do którego zapewne można doserfować jakimś przenośnym urządzonkiem, co w połączeniu z nową bo uruchomioną 5 marca 2008 usługą pn. Fire Eagle sygnowaną przez Yahoo! dostajesz listę artykułów z Wikipedii, które dotyczą miejsca gdzie się właśnie znajdujesz. Cool, ale może trochę straszne ? Czy to nie Big Brother mnie obserwuje ?

Inne rozwiązanie spełniające to samo zadanie to iPhone + GPS + Geopedia. Geopedia to aplikacja, która wyświetla listę haseł z Wikipedii np. danych z GPSu (zobaczcie tu)

Działanie dla dobra wspólnego

Wikipedia, siostrzane projekty i ludzie związani z tymi projektami wdrażają w życie ideę działania dla dobra wspólnego. Często spotykają się z powątpiewaniem, brakiem zrozumienia czy dobrej woli.

Najnowszym przykładem barier w udostępnianiu wszystkim, do korzystania w sposób wolny, bezpłatny i bez zbędnych ograniczeń, ale ze skrupulatnym zachowaniem praw autorskich i praw do własności intelektualnej, informacji i materiałów multimedialnych jest sprawa dokumentacji fotograficznej eksponatów znajdujących się w polskich muzeach państwowych.

Wiele zostało już w polskiej blogosferze na ten temat napisane:
artykuł Przykuty w Wikinews,
blogpost Piotra Waglowskiego, czy też
Adasia Dziury i przedstawiono w sposób fachowy aspekty prawne zagadnienia, lecz moim zdaniem zakaz fotografowania Wikipedystom jest wyrazem braku zdrowego rozsądku i dobrej woli.

Sprawę muzeów państwowych i ich działalności de facto blokującej wolny dostęp szerokiemu ogółowi obywateli do zasobów można też rozpatrywać jako przykład niemocy biurokratycznej. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego "na wszelki przypadek" daje wymijającą odpowiedź, a Wawel odmawia. Być może niektórzy z decydentów poza protokołem, po zapoznaniu się z celami przyświecającemu temu zamierzeniu, byłoby skłonne zgody udzielić - ale nikt nie chce się wychylać. Czy nie pokutują tu stare nawyki ?

Oczywiście rozumiem argumenty o konieczności dbania o zachowanie zasobów muzealnych w nienaruszonym stanie, kłopoty związane z przeprowadzeniem akcji fotografowania eksponatów, czy (nieuzasadnione) obawy o zachowanie praw autorskich, jednak stanie na straży skarbów kultury polskiej nie może w rezultacie oznaczać bezpodstawne stawianie barier nie do przebycia.

Portale i ich oglądalność

Trochę się nudząc w niedzielne przedpołudnie stworzyłem zestawienie oglądalności portali w polskiej Wikipedii.

Statystyki portali

Opierałem się na statystykach z lutego 2008 przedstawionych przez stronę http://stats.grok.se/pl/200802.

Trudno ocenić na ile te statystki są miarodajne i na ile zostały zafałszowane przez ruch na portalu wytworzony przez samych Wikipedystów (a nie czytelników).

Pozostaje pytanie na ile te statystki są odzwierciedleniem zainteresowania internautów daną tematyką, a na ile portale są ciekawie, twórczo i profesjonalnie zrobione.

Wynika z nich jednak że wśród portali przodują:

1. Portal Seks
   
2. Portal Sport
   
3. Portal Biologia
   

z małym dodatkiem Informatyki.